Hệ thống chiếu sáng công cộng là một trong những hạng mục công trình kỹ thuật hạ tầng không thể thiếu của các đô thị. Để đáp ứng được tốc độ phát triển đô thị, trong những năm gần đây thành phố Đà Nẵng đã liên tục đầu tư các giải pháp để hiện đại hóa hệ thống chiếu sáng và nâng cao hiệu quả công tác quản lý vận hành. Trong đó xây dựng và phát triển Trung tâm giám sát điều khiển (TTGSĐK) điện chiếu sáng công cộng là một trong những thành tố quan trọng trong công cuộc xây dựng đô thị thông minh.
Trung tâm giám sát điều khiển đặt tại 19 Lê Hồng Phong, thành phố Đà Nẵng
Hiện nay, thành phố đang vận hành Trung tâm giám sát điều khiển điện chiếu sáng với 250 tủ điều khiển chiếu sáng lắp đặt tại các tuyến đường chính, khu vực Trung tâm trên địa bàn thành phố. Trung tâm giám sát điều khiển hoạt động trên nền tảng phần mềm quản lý giám sát điều khiển kết nối không dây đồng bộ với các tủ chiếu sáng và có khả năng mở rộng kết nối đến các điểm sáng. Trung tâm có khả năng mở rộng quản lý đến 2.000 tủ chiếu sáng, đến 200.000 điểm sáng và không giới hạn khoảng cách.
1. Mô hình hệ thống
Mô hình tổng thể xây dựng là 03 cấp độc lập: Cấp phòng điều khiển trung tâm; cấp điều khiển tại tủ điều khiển chiếu sáng (ĐKCS) và cấp điều khiển tại điểm sáng (chức năng mở rộng) điều khiển lưới điện chiếu sáng theo chương trình, chế độ đặt trước.
- Cấp phòng điều khiển trung tâm: Điều khiển trực tiếp từ TTĐK theo yêu cầu của kỹ thuật vận hành.
- Cấp điều khiển tại tủ điều khiển chiếu sáng (ĐKCS): Điều khiển từ TTĐK hoặc điều khiển thủ công từ công nhân vận hành.
- Cấp điều khiển tại điểm sáng: Đây là chức năng mở rộng của TTĐK, cho phép điều khiển đến từng điểm đèn trên lưới điện.
Sơ đồ cấu trúc hệ thống TTGSĐK
2. Chức năng, nhiệm vụ TTGSĐK
- Từ Trung tâm điều hành có thể theo dõi, giám sát tức thời tình trạng đóng/cắt, tình trạng tiêu thụ điện năng, các thông số điện áp, dòng điện,… từng tuyến đèn chiếu sáng trên toàn bộ địa bàn.
Theo dõi, giám sát tủ điện tại TTGSĐK
- Điều chỉnh chế độ vận hành đến từng tủ một cách linh hoạt, nhanh chóng ngay từ Trung tâm theo tình hình thời tiết và yêu cầu vận hành. Lực lượng công nhân, nhân viên kỹ thuật sẽ không phải đi cài đặt chế độ trực tiếp tại từng tủ mà có thể đồng loạt thay đổi cùng 01 thời điểm tại Trung tâm giám sát điều khiển.
Điều chỉnh linh hoạt tại TTGSĐK
- Điều khiển đóng/cắt hoàn toàn tự động theo giờ đặt trước hoặc có thể bằng tay trong trường hợp cần thiết.
Điều khiển linh hoạt tại TTGSĐK
- Phát hiện kịp thời các tình trạng sự cố đóng/cắt thông qua chức năng cảnh báo tự động.
Cảnh báo sự cố tại TTGSĐK
- Đánh giá, dự báo trước được tình trạng hoạt động thông qua các dữ liệu báo cáo thống kê tự động về tình trạng đóng cắt, dòng điện, điện áp, điện năng tiêu thụ, các sự cố xảy ra,...
- Quản lý số liệu vận hành: Tình trạng đóng cắt, mức độ tiền thụ điện năng, thời gian sử dụng của các đèn (khi kiểm soát đến bóng), thời điểm đóng/cắt từ Trung tâm.
- Hiện đại hóa công tác vận hành, góp phần nâng cao năng lực và ứng dụng công nghệ cho cán bộ kỹ thuật và công nhân quản lý vận hành phục vụ công tác quản lý, thống kê báo cáo, trích xuất dữ liệu khoa học.
Thống kê, báo cáo khoa học từ TTGSĐK
- Giám sát, cảnh báo trực quan, kịp thời. Giám sát tự động các thông số về hoạt động từng tủ, tuyến, lưới chiếu sáng (dòng điện, điện áp, đóng/mở tủ, nhiệt độ). Giám sát trực quan trên màn hình hiển thị tại máy tính vận hành, màn hình LCD.
3. Hiệu quả và khả năng mở rộng của hệ thống để xây dựng đô thị thông minh
- Tiết kiệm điện năng: Thông qua điều khiển tự động một cách linh hoạt, chính xác theo nhu cầu sử dụng, địa điểm, thời tiết, theo ngày/mùa của hệ thống điều khiển chiếu sáng sẽ làm tăng tính hiệu quả về thời gian, chế độ đóng/cắt từ đó nâng cao khả năng tiết kiệm điện từ hệ thống.
- Giảm chi phí nhân công: Khi điều chỉnh chế độ vận hành sẽ được thực hiện tại phòng điều khiển Trung tâm nên nhân công vận hành không phải tham gia trực tiếp nhiều vào việc đặt lại giờ, chỉnh giờ và kiểm tra tủ điện chiếu sáng nên số lượng nhân công và các chi phí liên quan cũng như rủi ro sẽ giảm đi rất nhiều.
- Hiện đại hóa công tác vận hành: Các thiết bị tại tủ ĐKCS sẽ thực hiện tự động đóng/cắt, đo lường tại từng tuyến theo các thông số chương trình đặt trước từ Trung tâm. Tuy nhiên khi có yêu cầu, Trung tâm vẫn có thể chủ động điều khiển các tủ một cách linh hoạt, nhanh chóng. Kiểm soát, quản lý hoạt động của các tuyến đèn chiếu sáng một cách linh hoạt hơn và trực quan hơn.
- Một thành tố xây dựng đô thị thông minh: Mô hình giải pháp kỹ thuật được thiết kế sẵn sàng để mở rộng về phạm vi cả về chất lượng và số lượng để hướng tới một hệ thống quản lý chiếu sáng thông minh mà không cần thay đổi về cấu trúc hệ thống đã đầu tư. Thiết bị được thiết kế dạng module, có các cổng mở rộng, công nghệ linh hoạt đáp ứng cho tất cả các công nghệ truyền thông tiên tiến trên thế giới (GSM/GPRS/3G, 4G, Wifi, RF) và áp dụng phù hợp với các loại đèn HPS, LED.... Có khả năng mở rộng và phát triển hệ thống cao như: Triển khai nhân rộng quản lý các tủ trên địa bàn thuận lợi, nhanh chóng, mở rộng đến điều khiển giám sát đến từng điểm đèn chiếu sáng, cụm chiếu sáng trang trí, nhạc nước, mở rộng tính năng cảnh báo cắt cáp, thu thập thông tin môi trường, giao thông, an ninh, thành phố thông minh, cập nhật số hóa quản lý lưới điện trên bản đồ địa lý GIS,….
Trung tâm Quản lý hạ tầng đô thị - Anh Tuấn
